Bài 1: Thế hệ trẻ phải luôn tự rèn luyện, tu dưỡng về mọi mặt

Vận mệnh của quốc gia, dân tộc thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên - những người có trách nhiệm thực hiện sứ mệnh lịch sử vẻ vang mà các thế hệ cha anh đã chuyển giao cho mình. Và để xây dựng tương lai cho chính mình cũng như đủ đức tài đi tiên phong trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc phát triển giàu mạnh, bền vững, bản thân mỗi người trẻ cần phải tự học tập, tự tu dưỡng, phấn đấu ở mọi nơi, mọi lúc và suốt đời.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”[1] đã được Đảng ta đặc biệt quan tâm chăm lo cho sự nghiệp cách mạng, vun trồng cội gốc để sự nghiệp của cha anh, của đất nước được phát triển bền vững, góp phần vào thành công của sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng.

 Thế hệ trẻ là lực lượng xung kích, rường cột, tương lai của nước nhà

Từ nhận thức sâu sắc rằng, “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội”[2], Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá cao vai trò của thế hệ trẻ - những người mang trong mình bầu nhiệt huyết, sức sống tràn trề, năng lực sáng tạo, v.v.. đối với sự trường tồn của đất nước. Vì vậy, xuyên suốt, nhất quán trong tư tưởng và hành động, Người đã không chỉ cuốn hút họ bằng những năm tháng tuổi trẻ tràn đầy nhiệt huyết của mình mà còn kêu gọi, thức tỉnh, giác ngộ và cổ vũ họ tham gia cách mạng; đồng thời chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, sẵn sàng giao nhiệm vụ và tạo điều kiện để thế hệ trẻ được học tập, lao động, cống hiến, góp sức mình cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Lịch sử cách mạng Việt Nam hiện đại cho thấy: Khi đất nước đang đắm chìm trong đêm trường nô lệ; khi lựa chọn đến với chủ nghĩa Mác- Lênin, Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh đã sớm nhận thức sâu sắc rằng cách mạng muốn thành công, trước hết phải tập hợp lực lượng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đồng thời, muốn thức tỉnh nhân dân đi theo con đường cách mạng, thì trước hết phải giác ngộ cách mạng cho thanh niên và thức tỉnh thanh niên để thức tỉnh cả dân tộc. Vì thế, Người đã nhắn nhủ: “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi sinh”[3]. Tiếp đó, bằng những hoạt động lý luận và thực tiễn, Người đã hướng về thế hệ trẻ Việt Nam, tổ chức, giáo dục, rèn luyện họ, đưa họ đến với cách mạng; đồng thời cổ vũ họ phát huy vai trò của mình, góp sức vào thắng lợi chung của sự nghiệp cách mạng. Thiết thực và hiệu quả, Người đã thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên mà nòng cốt là Cộng sản đoàn; đã ra báo Thanh niên; mở và giảng dạy tại những lớp huấn luyện chính trị để đào tạo thanh niên Việt Nam yêu nước trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng, của phong trào cách mạng.

Không chỉ có vậy, với tầm nhìn xa, Người đã gửi thư cho Uỷ ban Trung ương thiếu nhi Liên Xô và đại diện Đoàn Thanh niên cộng sản Pháp tại Quốc tế Thanh niên cộng sản (7/1926) đề nghị giúp đỡ, để gửi một số thiếu niên Việt Nam ở Quảng Châu sang Liên Xô học tập, nhằm đào tạo những hạt giống đỏ đó “trở thành những chiến sĩ Lêninnít tí hon chân chính”, làm hạt nhân cho Đoàn Thanh niên cộng sản sau này. Đặc biệt, vấn đề thanh niên, bồi dưỡng lực lượng thanh niên - lực lượng dự bị hùng hậu của Đảng đã được Đảng Cộng sản đặc biệt quan tâm khi thông qua Án nghị quyết của Đảng Cộng sản Đông Dương (1931) về việc tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh...

Lịch sử cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã ghi nhận rằng: Lòng yêu nước, nhiệt huyết của tuổi trẻ, tinh thần cách mạng, sự nhiệt tình, gan dạ và những tấm gương hy sinh dũng cảm của thế hệ trẻ nước nhà (thông qua Đoàn Thanh niên cứu quốc, Đội Thiếu nhi cứu quốc, Đội Nhi đồng cứu quốc) đã góp phần không nhỏ vào thắng lợi của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc mùa thu năm 1945, sáng lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một trang sử mới, một kỷ nguyên mới đã mở ra khi đất nước giành được độc lập và đi cùng đó là một tiền đồ rực rỡ của thế hệ trẻ gắn liền với những nhiệm vụ nặng nề. Khi ấy, tràn đầy niềm tin tưởng vào thế hệ trẻ đối với vận mệnh của nước nhà, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh đã không chỉ gửi thư động viên, khích lệ học sinh cả nước nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập: “Nước nhà mong chờ ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”[4], mà còn khẳng định thế hệ trẻ, trước hết là thanh niên chính là đội dự bị, lực lượng kế cận không thể thiếu của sự nghiệp cách mạng, của tương lai đất nước.

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, vận mệnh của quốc gia, dân tộc thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên - những người có trách nhiệm thực hiện sứ mệnh lịch sử vẻ vang mà các thế hệ cha anh đã chuyển giao cho mình: “Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào”[5]. Do đó, càng khó khăn, thử thách thì thanh niên càng phải nỗ lực rèn luyện về mọi mặt để trở thành một lực lượng to lớn, vững chắc; phải là những người không chỉ gánh vác trọng trách mà còn phải vượt lên những gì thế hệ trước mong muốn (nhưng chưa thực hiện được do những hạn chế, những điều kiện lịch sử quy định). Đó phải là những người luôn "tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai - tức là các cháu nhi đồng... là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hóa, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội”[6]…

Để hoàn thành sứ mệnh đó và nhất là muốn trở thành những người cách mạng có đức và có tài, có thể gánh vác được trách nhiệm mà Tổ quốc và nhân dân giao phó; đồng thời làm chủ tương lai một cách xứng đáng, thì mỗi người ngay từ khi còn trẻ đã luôn phải tự giác rèn luyện tinh thần, phẩm chất đạo đức và bản lĩnh của mình; phải tích cực làm việc để chuẩn bị cho tương lai với tâm thế “điều gì phải, thì cố làm cho kỳ được, dù là việc nhỏ. Điều gì trái, thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ”[7]. Mỗi người, không chỉ phải ra sức học tập trong nhà trường, ở gia đình và ngoài xã hội; học tập qua sách vở và trau dồi tri thức, làm giàu tri thức của mình từ chính thực tiễn cuộc sống mà còn phải luôn nghiêm khắc với bản thân, tự phê bình và phê bình để khắc phục những nhược điểm: nóng vội, thiếu thực tế, hình thức, chủ quan…, đồng thời phải cố gắng học tập chính trị, văn hóa, nghề nghiệp và phải rèn luyện đạo đức cách mạng. Hơn nữa, với sức trẻ cảu mình, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên phải xung phong trong mọi công tác (đi trước, làm trước, gương mẫu trước) trên tinh thần chủ động, gan dạ, sáng tạo; đồng thời, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần cầu tiến, vượt mọi khó khăn, gian khổ để tiến bộ mãi không ngừng…

Đặc biệt chú trọng chiến lược trồng người: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những công dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà”[8], nên dù bộn bề công việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh dành sự chăm lo thường xuyên đối với thế hệ trẻ. Không dừng ở đó, Người còn chỉ ra rằng chăm lo, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ là một công việc khó khăn, phức tạp, cần phải được thực hiện bởi nhiều lực lượng với sự phối hợp giữa nhiều lực lượng; bằng nhiều hình thức với nhiều biện pháp. Cụ thể, theo Người, nhà trường là nơi có điều kiện để giáo dục thế hệ trẻ tốt nhất, nhưng phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa “trường học, gia đình và đoàn thanh niên”[9] cùng cả xã hội; đồng thời, trong giáo dục và đào tạo, bồi dưỡng phải chú trọng tất cả các mặt đạo đức, giác ngộ cách mạng, văn hoá, khao học, kỹ thuật, lao động sản xuất; trong đó đức là gốc quan trọng.

Khẳng định rằng, học phải đi đôi với hành, lý luận phải gắn với thực tiễn, cho nên cùng với việc xác định giáo dục, học tập là một phương thức chủ yếu để bồi dưỡng thế hệ trẻ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng yêu cầu và nhấn mạnh thế hệ trẻ phải luôn tự rèn luyện, tu dưỡng về mọi mặt, trong mọi lĩnh vực để xây dựng, phát triển các phẩm chất, năng lực cần thiết. Đồng thời, thế hệ trẻ “cần phải chống tâm lý tự tư tự lợi, chỉ lo vun vén cho lợi ích riêng và sinh hoạt riêng của mình. Chống tâm lý ham sung sướng và tránh khó nhọc. Chống thói xem khinh lao động, nhất là lao động chân tay. Chống lười biếng và xa xỉ. Chống cách sinh hoạt ủy mị. Chống kiêu ngạo, giả dối, khoe khoang”[10] - là những thói xấu kìm hãm chí tiến thủ của mỗi người nói chung, của thế hệ trẻ nói riêng.

Để có thể phát huy tốt nhất sức mạnh, tính tiên phong của thế hệ trẻ, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Tổ chức Đoàn và Hội liên hiệp thanh niên cần phải nghiên cứu tìm ra nhiều hình thức và phương pháp thích hợp để đoàn kết và tổ chức thanh niên một cách rộng rãi và vững chắc; phải tập hợp các đối tượng thanh niên trở thành lực lượng nòng cốt, đi đầu trong việc hiện thực hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cùng với đó, mỗi cán bộ làm công tác Đoàn và thanh niên phải chú trọng vấn đề "củng cố tổ chức Đoàn, phải đoàn kết nội bộ thật chặt chẽ”, phải cùng các nhà trường tham gia giáo dục thế hệ trẻ tinh thần “yêu Tổ quốc, yêu nhân dân”, “yêu và trọng lao động”, “giữ gìn kỷ luật”; cổ vũ ý chí cố gắng vươn lên, tích cực, siêng năng, sáng tạo, trung thực, ngay thẳng, khiêm tốn, giản dị, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

Không chỉ quan tâm, chăm lo và giáo dục, cổ vũ thế hệ trẻ học tập, rèn luyện và phấn đấu để trưởng thành, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là một tấm gương suốt đời tận tâm, tận lực học tập, rèn luyện, phấn đấu vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Cả cuộc đời Người là một mẫu mực của đạo đức cách mạng, “cần kiêm liêm chính, chí công vô tư”, hết lòng, hết sức phấn đấu vì độc lập, thống nhất của Tổ quốc, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân. Nặng lòng với thế hệ trẻ, trước khi đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn trong Di chúc: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa “hồng” vừa “chuyên””[11].

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.15, tr.612

[2] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.4, tr.194

[3] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.2, tr.144

[4] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.4, tr.35

[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.9, tr.264

[6] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.13, tr.298

[7] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.9, tr.265

[8] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.11, tr.528

[9] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.9, tr.266

[10] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.9, tr.265

[11] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.15, tr.612